Spastisite Tedavi Takımı
Spastisite tedavisi bir takım işidir. Uzman doktorlar bu takımın en önemli parçasıdır ancak hasta yakınlarının rolü de çok önemlidir. Bu tedavi takımın üyeleri aşağıda sayılan hekim gruplarından bir veya daha fazlasını içerebilir:
Nörolog
Nörolog sinir sistemi bozukluklarıyla ilgilenen ve bu alanda eğitim almış tıp doktorudur. Nörolog, hastanın nörolojik (sinir sistemiyle ilgili) sorunu varsa tanısını koyar, ilaç tedavisini reçeteler, fizik tedaviye ve oküpasyonel tedaviye yönlendirir ve gerekliyse hastayı cerrahi müdahale için ilgili hekime gönderir.
FTR Uzmanı
Fizik tedavi ve rehablitasyon alanında uzmanlaşmış tıp doktorudur. Tedavi takımının diğer üyeleriyle hastanın işlevselliğini, hareket yetisini mümkün olduğunca artırmak ve nörolojik hasarın olumsuz etkilerini en aza indirmek için rehabilitasyon programını düzenler.
Fizyoterapist
Fizyoterapist, tedavinin fiziksel yönleriyle ilgilene sağlık çalışanıdır.Fizyoterapist hastaya spastisiteden etkilenen vücut bölgelerindeki kasların kolay hareket edebilmeleri için gerekli egzersizleri yaptırır, hastayı ve hasta yakınını bu konuda eğitir. Diğer yandan fiziyatrist ya da başka bir hekim tarafından önerilen alçı, atel, sabitleme askısı uygulamalarını gerçekleştirir. Spastisitenin azaltılması için kollara bacaklar nasıl pozisyon verilmesi gerektiğini hastaya ve hasta yakınına anlatır.
Oküpasyonel terapist
Oküpasyonel terapist çevresel faktörlerin hastanın ihtiyaçlarına göre ayarlanmasını ve değiştirilmesini düzenleyen sağlık çalışanıdır. Oküpasyonel terapist, giyinme, temizlenme, yemek yeme gibi günlük ihtiyaçlarının karşılanması için hastaya değişik yollar öğretir, alternatif çözüm yollarının düzenlenmesinde yol gösterici olur. Bu terapist aynı zamanda tekerlekli sandalye, özel banyo malzemeleri gibi ürünlerin seçimiyle ilgili bilgi verir, ev ve iş yeri eşyalarının daha kolay ulaşımı için yerlerinin değiştirilmesiyle ilgili yönlendirmelerde bulunur. Diğer yandan çocuklar için okulda oturma, yazma ve diğer eğitim işlevlerinde rahatlık için öğretmenlerle iletişime geçer.
Beyin cerrahı (nöroşirurji uzmanı)
Beyin cerrahı sinir sistemi cerrahisiyle ilgilenen tıp doktorudur, sinir sistemiyle ilgili ameliyatlar yapar. Spastisite tedavisinde, gerekli olması durumunda devreye girer.
Ortopedist (ortopedik cerrah)
Ortopedist, kemiklere, kaslara, eklemlere ve bunları çevreleyen bağ dokusuna yönelik cerrahi müdahaleleri yapan, bu konuda eğitim almış tıp doktorudur. Bu tür ameliyatlar eklemlerin anormal pozisyon almasına neden olan kontraktürleri azaltır veya düzeltir. Ortopedik cerrahide tendon ve kemiklerin yeniden yapılandırılmaları, şekillendirilmeleri ve eski durumlarına getirilmeleri söz konusudur.
Tedavi Yaklaşımı
Hafif spasitisitesi olan bazı hastalarda en iyi tedavi herhangi bir müdahale yapmadan izlemektir. Tedavi tipik olarak, ağrıya neden olan, hastanın günlük aktivitelerini kıstlayan, uyku bozukluklarına yol açan, işlevselliğini etkileyen spastisiteye uygulanır. Spastisite tedavisine başlamadan bazı soruların cevaplanması gerekir:
- Tedavi gerekli mi?
- Hastanın ve hasta yakınının tedaviye aktif olarak katılmak ve tedaviyi uygulamak için yeterince enerjileri, vakitleri ve kaynakları var mı?
- Tedavi hastanın ve hasta yakınının yaşam kalitesini düzeltecek mi?
Tedavi hedefleri
Spastisite tedavisinin ana hedefleri;
- Spastisite belirti ve bulgularının hafiflemesi,
- Ağrı, spazm sıklığı veya sorun yaratan uyaranların azaltılması,
- Yürüyüş bozukluğunun, hijyenin, günlük yaşam aktivitelerinin düzeltilmesi, özbakımın kolaylaştırılması,
- Pasif aktivitelerle ilgili sorunların azaltılması (burada sözü edilen giyinme, yemek yeme, bir yerden bir yere haraket etme ve banyo yapma gibi hastaya bakan kişiler tarafından yaptırılan aktivitelerdir),
- Haraket etme, kavrama, elinde tutma, bırakma, yerinde kıpırdama gibi hastanın kontrolüyle yaptığı istemli aktif hareketlerin düzeltilmesi, kolaylaştırılması.
Hastanın ve hasta ailesinin tedavi olanakları ve sonuçlarıyla ilgli beklentileri gerçekçi de olabilir, gerçek dışı da. Tedavinin etkinliğiyle ilgili aşırı beklentiler tedavi sonunda belirtilerin ve ağrının azalması açısından hayal kırıklığı yaratabilir. Bu nedenle hasta, hasta yakınları ve sağlık personeli arasında hastalık, tedavisi ve tedavi sonuçlarının açıkça konuşulması ile iyi ve sürekli bir iletişimin yakalanması önemlidir.
Tedavi yöntemleri
Tedavinin üç temel tipi vardır; bunlar, spastisitenin şekline ve şiddetine bağlı olarak ayrı ayrı ya da birleştirilerek kullanılabilir.
Fizik tedavi: Bu, tedavinin çok önemli bir parçasıdır. Çoğu kişinin egzersiz yapmasına gerek vardır. Bu egzersizler düzenli olarak uygulanmalıdır. Egzersizleri hastanın kendisi yapabilir ya da bakıcısı tarafından yaptırılabilir.
İlaçla tedavi: İlaç, gerek ağız yoluyla, gerekse enjeksiyon olarak alınabilir. Bir oral ilaç ya da omurilik sıvısına yapılan enjeksiyon (intratekal enjeksiyon) yaygın spastisitede yarar sağlayabilir. Fokal spastisite, aşırı aktif kasları zayıflatan ya da felç eden bir enjeksiyonla tedavi edilebilir; Botulinum Toksin Tip A, bu tip enjeksiyonun bir örneğidir. Botulinum Toksin Tip A, yalnızca spesifik kaslara enjekte edilir. Enjeksiyon için hangi kasların seçileceği kişiye göre değişir. Hastanın bedensel problemlerinin en önemli nedenleri olan kasları seçilir.
Cerrahi girişim: Bu yöntem, genellikle, ilaçla çok iyi tedavi edilemeyen şiddetli spastisitede gerekli olur.
Hastanın durumuna en uygun tedavi yönetimi, hekim veya ilgili hekimler tarafından değerlendirilerek bulunacaktır.
